Mountainbike onderdelen

Op deze pagina worden de fietsonderdelen van de mountainbike beschreven. Om het overzichtelijk te houden wordt niet alles behandeld. Niet behandeld worden: zadel, zadelpen, stuurpen en barends. Ga bij de aanschaf van je mountainbike goed na waarvoor je deze wilt gaan gebruiken: alleen voor op de weg of ook voor onverhard terrein. Zie ook: Fietsonderhoud.

Frame

Bij de keuze van het frame kan je kiezen uit de verschillende soorten materialen. Niet alleen is het materiaal van belang ook de vorm en de framemaat zijn belangrijk. Voor het bepalen van de grootte van het frame: Framemaat en fietsafstelling MTB.

Aluminium

Lichter als staal, soepel, goed bestand tegen roest, sneller last van metaalmoeheid (fiets gaat vibreren).

Staal

Stevig, maar ook zwaar (de duurdere frames zijn een stuk lichter), kan gaan roesten.

Carbon

Van kuststof, licht van gewicht, stevig, sterk, roest niet, niet soepel, onder bepaalde omstandigheden te stevig.

Titanium

Licht van gewicht, soepel, stevig, sterk, roest niet, de beste keus: maar erg duur.

Groepen

De bewegende onderdelen van een fiets is de groep van een fiets. Deze bestaat uit: derailleurs, crankstel, trapas, pedalen, shifters, (schijf)remmen, ketting en cassette. Hieronder een overzicht van de kwaliteitsverschillen tussen de groepen van Shimano en Sram.

Shimano
Groep	Speed	Geschikt voor
XTR	9/10/11/12	Voor de professional
XT	9/10/11/12	Met de nieuwste technologieën
SLX	10/11	Voor elk terrein
LX	9/10	Voor elk terrein
Saint	9/10	Freeride en downhill
Deore	8/9/10	Serieuze mountainbiker
Alivio	7/8/9	Recreatief mountainbiker
Acera	7/8/9	Recreatief mountainbiker
Altus	7/8/9	Recreatief fietser
Tourney	5/6/7	Recreatief fietser

Sram
Groep	Speed	Geschikt voor
X.X	10/11/12	Voor de professional
X.0	9/10/11/12	Voor de professional
X-9	9/10	Wedstrijdrijder
X-7	9/10	Voor elk terrein
5.0	8/9	Serieuze mountainbiker
4.0	7/8/9	Recreatief mountainbiker
3.0	7/8	Beginnende mountainbiker

Shifters

De schakelaars van de versnelling. Er bestaan drie verschillende schakelsystemen: Gripshift (van Sram) en Rapidfire (Shimano) en Dualcontrol (Shimano).

Gripshift

Met dit systeem schakel je door het draaien van de shifters die naast de handgrepen van het stuur bevestigd zijn.

Rapidfire

Bij het Rapidfire systeem maak je gebruik van twee hendeltje die je met je vingers en duim van stand kan veranderen.

Dualcontrol

Met dit systeem schakel je door de remhendel van positie te veranderen.

Remmen

Er bestaan voor een mountainbike drie verschillende remsystemen : V-brakes, hydraulische velgremmen en schijfremmen.

V-brakes velgremmen

Met behulp van twee hefboompjes worden remblokjes tegen de velg worden gedrukt. Een nadeel van dit systeem is dat het vrij lastig is om ze goed in te stellen en dat ze meer onderhoud nodig hebben. Ook bij nat weer is de werking minder betrouwbaar.

Hydraulische velgremmen

Doordat de remkracht via hydraulische leidingen wordt overgebracht is de remkracht beter doseerbaar. Andere voordelen zijn: grote remkracht (beter dan schijfremmen), gemakkelijk in onderhoud. En nadeel is de minder goede remwerking bij nat weer.

Schijfremmen

Bij dit remsysteem bestaan er twee verschillende soorten: mechanische (remkracht wordt overgebracht via de gewone remkabel) en hydraulische (werking met behulp van oliedruk leidingen). De voordelen zijn: goede remkracht (minder dan hydraulische velgremmen), goede remwerking bij nat weer, het hydraulische systeem heeft weinig onderhoud nodig. Nadelen: nog duur in aanschaf, gevoelig voor beschadigingen.

Derailleurs

Met de derailleurs verander je de positie van de ketting op de achtertandwielen en die van de voorbladen. De achterderailleur is afhankelijk van de grootte van de achtertandwielen. Dit zelfde geldt ook voor de voorderailleur, maar dan ten opzichte van de voorbladen. Hoe duurder hoe duurzamer, betrouwbaarder, schakel gemak en lichter van gewicht.

Cassette

Ook hier zijn de meest gebruikte merken Shimano en Sram. Er zijn 7 en 8 en 9-speed cassettes. Het aantal versnellingen wordt dan 21, 24 en 27.

Crankstel

Op die onderdeel worden de drie grote kettingbladen (vaak 22, 32 en 44 tanden) gemonteerd. Hoe lichter en stijver hoe duurder. Omdat de tandwielen sneller slijten dan de crankarmen is het van belang dat ze vervangen kunnen worden. De kettingbladen zijn van harde metalen gemaakt. De crankarmen zijn gemaakt van aluminium, carbon, titanium.

Trapas

Op de trapas is het crankstel bevestigd. De montagemethode verschilt per merk.

De 4 kantige as

Methode die door veel merken wordt gebruikt.

Het ISIS systeem

Op deze as bevinden zich 10 groeven van elk 16mm diep.

Octalink

Trapas ontwikkeld door Shimano. De as heeft 8 groeven van 9mm diep. Verscheidene Shimano MTB groepen maken gebruik van de techniek.

Hollowtech

Ook een Shimano produkt. Speciaal voor de XTR en XT groep ontwikkeld. Lichter dan de andere trapassen.

Ketting

Het type is afhankelijk van de cassette. Vooral bij een mountainbike is goed onderhoud belangrijk, omdat zand, stof en modder zeer schadelijk zijn.

Stuur

Hoe breder het stuur hoe minder gewicht er op het voorwiel rust en dus de minder weggrip. Een langer stuur geeft meer grip maar de kans om over de kop te slaan is ook groter.

Kabels

Naast de gewone stalen kabels zijn er ook soorten die een extra teflon beschermlaag hebben om water en vuil tegen te houden. Ook zijn er kabels van roestvrijstaal (RVS). Nog een onderhoudstip: er zijn ook kabels op de markt die voorgerekt zijn.

Voorvork

Doordat de weggrip van het voorwiel bij voorvering beter is zal je op ruw terrein meer controle hebben over je fiets. Let bij aanschaf er ook op dat de veerkracht instelbaar is, zodat het kan worden aangepast aan de omstandigheden (terrein, rijstijl en lichaamsgewicht). Er zijn drie verschillende voorvork veersystemen.

Elastomeer vering

De vering bestaat uit buigzame rubbers. Het goedkoopste systeem. Een nadeel is de levensduur. Bij warm weer kan de vering minder goed werken

Metalen vering

Het meest toegepaste systeem. De corrigeerde demping wordt verzorgd door oliedruk. Goede werking, betrouwbaar en weinig onderhoud nodig.

Luchtdruk vering

Nog steeds erg duur. Reageert goed en snel op veranderingen. De veerkracht is gemakkelijk instelbaar. Twee keer zo licht als het metalen veersysteem. Een nadeel is dat na lekkage je niet meer verder kan fietsen.

Wielen

De keuze van de Wielen is afhankelijk van het remsysteem (velgremmen of schijfremmen), de velg, de naaf, type spaak, stijfheid, spaakpatroon en het gewicht. Hoe lichter het wiel is hoe beter (en duurder).

Velg

Bij schijfremmen is de keuze van het type remoppervlakte van de velg niet van belang. Bij velgremmen waarbij de remblokken zijn gemaakt van hard materiaal mogen de velgen niet te zacht zijn. De velg moet bij het fietsen op ruw terrein sterk (dit gaat wel ten koste van het gewicht) zijn.

Spaak

Spaken zijn er in verschillende soorten: plain (een dikte over de hele lengte), double butted (verdikking aan beide uiteinden) en aëro (platte spaken). Spaken zijn verkrijgbaar in verschillende diktes. Voor meer stevigheid zijn er extra lange spaaknippels verkrijgbaar. Een wiel kan op verschillende manieren gespaakt zijn: tangentieel (meest gebruikt, de spaken kruis elkaar kruislings, stabiel en sterk) en radiaal (de spaken lopen in een rechte lijn van de velg naar de naaf, flexibel maar wel minder sterk. Nieuw is het Lateral Crossover systeem van Shimano. Hierbij zit de spaak verankerd in de zijkant van de velg.

Naaf

De fietsnaaf bij een mountainbike heeft vaak een afdichtingssyteem om modder, water, stof en vuil buiten te houden.

Banden

Met de keuze van de Banden bepaal je voor een belangrijk deel de rijeigenschappen van je fiets. Ook is de keuze van de band afhankelijk van het terrein waarin je gaat fietsen. Hoe zwaarder het profiel hoe beter de grip op het wegdek is. Wel is het zo dat meer profiel ook een grotere rolweerstand betekend. Kies daarom bij een asfaltweg voor een gladde band (slick) Een band met een grover profiel gebruik je in modderige omstandigheden. Om aan beide eisen (weinig rolweerstand en veel grip) te voldoen zijn er Dual Compound banden ontwikkeld. Doordat deze banden zijn samengesteld uit verschillende rubbers kunnen de twee wensen zoveel mogelijk in één band worden toegepast.

Klikpedalen

Met behulp van klikpedalen worden je schoenen op de pedalen vastgeklikt. Hierdoor kan je meer kracht zetten. Vooral bij fase 4 van een trapbeweging is dat heel bruikbaar (Zie Traptechniek). Ook blijf je bij moeilijk begaanbaar terrein meer controle houden over je fiets, omdat je schoenen niet steeds van de pedalen glijden Begin met klikpedalen niet meteen op lastig terrein, maar voer de zwaarte geleidelijk op. Er zijn veel verschillende systemen (en merken). Hieronder een beschrijving van de vier meest gebruikte systemen.

SPD Shimano

Gemakkelijk in gebruik. Betrouwbaar. Niet duur. Rijden in de modder kan problemen geven.

ATAC Time

In en uitklikken gaat erg makkelijk Betrouwbaar. In modder weinig problemen. Veerspanning is niet instelbaar (is ook niet nodig).

Eggbeater

Deze vierzijde pedaal is zeer gemakkelijk in gebruik. Bijna geen last van modder. Licht. Nadelen: nog duur, veerkracht is niet instelbaar.

Speedplay Frog

Laag gewicht. Gemakkelijk in gebruik. Betrouwbaar. Nog duur. Modder kan problemen geven.

Tenslotte

• Zie ook: Fietsonderhoud
• En: Framemaat en fietsafstelling MTB